«مکتب حاج قاسم»؛ از الگوی اخلاقی تا معیار سنجش کارآمدی مدیران

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی، تنها یک تاریخ در تقویم نیست؛ لحظه‌ای است برای مکث، تأمل و بازخوانی مسیری که یک انسان می‌تواند از دل ایمان، اخلاص و مسئولیت‌پذیری ترسیم کند.

نام حاج قاسم، فراتر از یک فرمانده نظامی، با نوعی زیست مؤمنانه و کنش آگاهانه گره خورده است؛ زیستی که در میدان عمل معنا یافت و در حافظه جمعی یک ملت ماندگار شد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی با طرح مفهوم «مکتب حاج قاسم»، نگاه‌ها را از تمرکز صرف بر یک شخصیت، به سوی یک منظومه فکری و رفتاری هدایت کردند؛ منظومه‌ای که در آن شجاعت با عقلانیت، معنویت با مسئولیت‌پذیری و ولایت‌مداری با مردمی‌بودن در هم تنیده است، این مکتب، پاسخی است به نیاز امروز جامعه؛ نیازی به الگوهایی واقعی، نه شعاری، که بتوانند راه را در پیچیدگی‌های زمانه روشن کنند.

مکتب حاج قاسم معیاری شفاف برای سنجش صداقت و کارآمدی

در روزگاری که فاصله میان گفتار و کردار به یکی از چالش‌های جدی مدیریت و کنش اجتماعی بدل شده است، «مکتب حاج قاسم» معیاری شفاف برای سنجش صداقت، کارآمدی و تعهد مدیران و مسئولان ارائه می‌دهد؛ معیاری که به‌ویژه برای نسل جوان، نه یک روایت اسطوره‌ای، بلکه الگویی عینی و دست‌یافتنی از عمل انقلابی و اخلاق‌محور به شمار می‌آید.

نماینده اسبق مردم کهگیلویه، بهمئی، چرام و لنده در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با تبیین مفهوم «مکتب» تأکید می‌کند: مکتب مجموعه‌ای از بایدها و نبایدها است که رفتار پیروان خود را سامان می‌دهد و در اسلام، این چارچوب از قرآن و سیره پیامبر اکرم (ص) اخذ می‌شود.

مکتب حاج قاسم الگوی مجسم یک مسلمان شیعه تراز

به گفته حجت‌الاسلام سید علی‌محمد بزرگواری زمانی که رهبر معظم انقلاب از «مکتب حاج قاسم» سخن می‌گویند، مقصود ارائه یک دستورالعمل مستقل از سوی شهید سلیمانی نیست، بلکه معرفی او به‌عنوان «الگوی مجسم یک مسلمان شیعه تراز» است؛ الگویی که رفتار و گفتارش می‌تواند الهام‌بخش جامعه، به‌ویژه نسل جوان باشد.

حاج قاسم یک فرمانده میدانی شجاع و یک دیپلمات هوشمند

وی با اشاره به ویژگی‌های اخلاقی و عملی شهید سلیمانی، تقید به نماز اول وقت، اخلاص، شجاعت، دفاع از اسلام و میهن، حمایت از مظلومان و ایستادگی در برابر ظالمان را از شاخصه‌های برجسته این شهید دانست و افزود: حاج قاسم هم‌زمان یک فرمانده میدانی شجاع و یک دیپلمات هوشمند در تعامل با فرماندهان و علمای جهان اسلام بود.

نماینده اسبق مردم کهگیلویه، بهمئی، چرام و لنده در مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: «مکتب حاج قاسم» یعنی الگو قرار دادن شیوه عملی انسانی که از معرفت عمیق به قرآن، اسلام و تاریخ برخوردار بود؛ الگویی که حضور میلیونی مردم در مراسم تشییع پیکر مطهرش نشان داد چگونه اخلاص و مجاهدت می‌تواند دل‌ها را جذب کند.

مکتب حاج قاسم تولید معیار برای سنجش مدیران

جانشین پیشین اشراف فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هم «مکتب حاج قاسم» را نه یک مفهوم احساسی، بلکه «تولید معیار برای سنجش مدیران» توصیف می‌کند.

به اعتقاد سردار سید علی حمیده‌کیش جامعه امروز ایران با کمبود شعار مواجه نیست، بلکه با کمبود معیار روبه‌رو است.

«مکتب حاج قاسم» به‌مثابه قطب‌نما عمل می‌کند

وی با بیان اینکه نام‌گذاری «مکتب حاج قاسم» یک ضرورت راهبردی بوده است، گفت: این مکتب به‌مثابه قطب‌نما عمل می‌کند؛ نه نقشه راه اجرایی، بلکه معیاری برای تشخیص صدق و کذب عملکردها که اگر شخصیتی فقط ستودنی باشد، الگو نیست و اگر سنجش‌پذیر نباشد، مکتب نخواهد شد.

این فرمانده هشت سال دفاع مقدس شش معیار اصلی این مکتب برای سنجش مدیران را نسبت ایمان و کارآمدی، میزان حضور در میدان، پذیرش هزینه تصمیم، نسبت قدرت و مردم، پایداری در فشار و قابلیت تربیت نیروی جایگزین برشمرد.

به گفته وی، در این مکتب، ایمانی که به نتیجه نرسد، صرفاً ادعا است و مدیریتی که از میدان فاصله داشته باشد، فاقد اعتبار است.

سردار حیده کیش تأکید کرد: «مکتب حاج قاسم» ابزار تقدیس اشخاص نیست، بلکه ابزاری برای نقد ساختار قدرت است، مکتبی که حتی مدیران پر شعار اما ناکارآمد را مردود می‌داند و اجازه نمی‌دهد نام شهید به سپر مصونیت تبدیل شود.

مجموع این دیدگاه‌ها نشان می‌دهد که «مکتب حاج قاسم» فراتر از یک عنوان نمادین، به الگویی اخلاقی برای زیست فردی و معیاری عقلانی برای ارزیابی مدیریت در جمهوری اسلامی تبدیل شده است؛ مکتبی که مهم‌ترین کارکرد آن، بازگرداندن «معیار» به جای «شعار» و پیوند دادن ایمان با کارآمدی در مسیر تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی است.